Жақсылықпен кел, Жаңа жыл
52 ViewsЖаңа жыл мерекесі аудан орталығында да, әрбір ауылдық округтерде де ерекше тойланды. Дәл сондай ерекше форматтағы Жаңа жылдық мерекелік кеш Көгершін ауылында да өтті.…
Қант диабеті – ұйқы безінің бетта-клеткаларының инсулинді аз мөлшерде шығаруымен, инсулин гормонының жетіспеушілігінен пайда болатын және осы себепті барлық зат алмасу түрлерінің, айрықша қант алмасуының бұзылуымен сипатталатын ауру. Қант диабетінің екі түрі болады: 1- типті қант диабеті кез келген жаста пайда болуы мүмкін, бірақ ол көбінесе балаларда, жасөспірімдер мен жас адамдарда анықталады. Аурудың бұл түрінде организм инсулинді аз өндіреді немесе өндірмейді. Науқастар күнделікті инсулинді егуге мұқтаж. Аурудың пайда болуының нақты себебі белгісіз. 2-типті қант диабеті осы аурудың көпшілік жағдайларын құрайды. Ол көбінесе, ересектерде пайда болады.
Бүгінде бұл ауруға шалдыққандар қатары көбеймесе азаяр емес. Халықаралық диабет федерациясы бүкіл әлемде қант диабетімен ауыратындар саны артып келеді деп дабыл қақты. Әлемде 530 миллионнан астам адам қант диабетіне шалдыққан. Бұл жер бетінде 20-79 жас аралығындағы барлық адамның шамамен 10%-ын құрайды. Зардап шеккендердің басым көпшілігі, яғни 90%-дан астамы 2-типті қант диабетімен ауырады. Қант диабеті ең алдымен, адамзаттың өмір салтының түбегейлі өзгеруінен туындайды. 2025 жылға қарай қант диабетімен ауыратын науқастардың саны екі есе артады деген болжам бар. Бүгінгі таңда ауданымызда диспансерлік науқастардың электрондық тіркелімінің деректеріне сәйкес, осы диагнозбен 1076 пациент тіркелген. Диабет – соқырлықтың, бүйрек функциясы жеткіліксіздігінің, жүрек ұстамасы мен инсульттің негізгі себептерінің бірі. Сондықтан ерте алдын алған жөн. Қант диабетінің алдын алу шаралары қандай? Бұған алдымен салауатты өмір салтын сақтау, дұрыс тамақтану, физикалық белсенділік, сонымен қатар стресс деңгейін төмендету кіреді. Қант диабетінің алдын алу бойынша бірқатар ұсыныстар бар, оларға назар аудару керек: балалар үшін өмірінің алғашқы бөлігінде эндокриндік аурулардың алдын алудың маңызды элементі – емізу; күндізгі ұйқы режимін сақтау, міндетті түрде толық түнгі ұйқы; дұрыс тамақтануды ұйымдастыру, тамақтану күніне кемінде 3 рет; баланың диетасына баяу көмірсулар қосу ұсынылады: бұршақ дақылдары, шөптер, көкөністер, жемістер, жаңғақтар, тәттілерді, кәмпиттерді, шоколадты, тәтті тоқаштарды және жоғары қантты газдалған сусындарды шектеңіз, тұрақты физикалық белсенділік, компьютерлік ойындардың орнына ашық ауада бірлескен белсенді ойындар болуы мүмкін, иммунитетті арттыру, стресті болдырмау, темекі шегуге, оның ішінде электронды темекіге тыйым салу. Бұл жасөспірімдерге қатысты. Өйткені, олар өздерін растау үшін темекі шегуді бастауға тырысады. Әрине, жас денеге зиян келтіруі мүмкін. Сонымен қатар, ағзаға кіретін никотин диабеттің дамуына және оның кейінгі асқынуларына ықпал етеді. Тұрғылықты жері бойынша емханада мерзімді тексеруден өту керек. Бұл әсіресе жақын туыстарының арасында қант диабетімен ауыратын адамдар болса. Қант диабетімен ауырмау үшін, патологиялық жағдайға бейім адамдардың асханасында рұқсат етілген өнімдердің тізімін және шектеулі өнімдерді көрсететін жадынама болуы керек.
Тамақтану негізі: көкөніс сорпалары, ет, балықтың аз майлы сорттары, жұмыртқа, сүт өнімдері, жарма, көкөністер мен жемістер.Қанттан бас тарту немесе тұтынуды шектеу қант диабетінен аулақ болуға көмектеседі. Майлы ет және балық, консервілер, ысталған және маринадталған өнімдер, шұжықтар, тәттілер, муфлиндер. Тиісті физикалық белсенділік әйелдер мен ерлерде қант диабетінің дамуына жол бермейтін шара ретінде ғана емес, сонымен қатар ауру болған кезде өтемақы алу үшін де қолданылады. Патологияның басында жеке мәзірді түзету және аптасына бірнеше рет гликемия көрсеткіштерін қолайлы шектерде ұстау үшін арнайы жаттығулар жасау жеткілікті . Әр адам дұрыс тамақтану, тұрақты физикалық белсенділік, дене салмағын ұстап тұру, темекі мен алкогольді ішуден бас тарту арқылы қант диабеті ауруының алдын алуға немесе кешіктіруге, оның пайда болу қаупін азайтуға болатындығын білуі керек.
Ш. Сәрсенқұлова, аудандық аурухананың дәрігер-эндокринологі.