Сотқа дейінгі татуластыру рәсімі

2022 жылы Қазақстан Респуб­лика­сының Азаматтық процестік кодексіне енгізілген өзгерістерге сәйкес, сотқа дейінгі хаттама ұғымы пайда болды. Азаматтық процестік кодексінің 150-бабының талаптарына сәйкес, судья талап қою келіп түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде оны соттың іс жүргізуіне қабылдау туралы мәселені шешеді. Татуласу рәсімдері жүргізілген кезде талап қоюды қабылдау ол келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады. Сотқа дейінгі хаттама осы Кодекстің 73-бабының бірінші және екінші бөліктеріне сәйкес жасалған жағдайда талап қоюды қабыл­дау ол келіп түскен күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады. Татуласу рәсімдерін талап қоюды қабылдаған кезде судья осы Кодекстің 17-тарауында көзделген қағидалар бойынша жүргізеді. Талап қоюды бірінші сатыдағы соттың іс жүр­гізуіне қабылдап, судья сот ісін жүргізу тілін көрсетумен бірге азаматтық іс қозғау туралы ұйғарым шығарады.
Егер тараптар 10 жұмыс күні ішін­де сотқа дейінгі хаттама жасамай, татуластыру рәсімдері арқылы келісімді бекіту бойынша өтініш жасаса, аза­маттық іс қозғау, сот талқылауына дайындау туралы ұйғарым шығарады.
Тараптар сотқа дейінгі хаттаманы жа­сай отырып татуласқан жағдайда, судья келісім шарттарының заңға сәй­кестігін және алдын ала сот отырысында үшінші тұлғалардың құқықтары бұзыл­мауын тексеріп, оны бекіту, іс бойынша іс жүргізуді тоқтату туралы ұйғарым шы­ғарады.
Тараптар келмеген жағдайда немесе тату­ластыру рәсіміне қатысудан бас тартса, татуластыру рәсімінің сәтсіздігін анықтамалық парақта көрсете отырып, қайта бөлу үшін 10 жұмыс күні өткенге дейін талап қоюды сот кеңсесіне береді.
Он бес жұмыс күнінің ішінде сотқа дейінгі хаттама жасалып, тараптар ондағы талаптарды орындамай, татуласу рәсімі нәтижесіз болса, судья талап қоюды сот кеңсесіне қайта бөлу үшін өткізу керек. Бұл – қоғамдағы татуласу тетіктерін дамытуға бағыт­талған қа­дамның бiрі.
Татуластырушы судьяның қа­­рауы­на тек қана талап қою іс жүр­гізу тәр­тібімен қаралатын талап қоюлар берілуі тиіс. Татуластырушы судья сот өндірісіне берілетін та­лап қою­ларды мұқият тексеріп, соттың қарауына жатпайтын талап қоюларды уақытында қайтарып немесе қабыл­даудан бас тартуы тиіс.
Татуластырушы судьяның басты мақсаты – тараптардың арасындағы қарым-қатынасты сақтап қалу, та­рап­­тардың татуласуына шаралар қа­былдау, оларға дауды процестің бар­лық сатысында реттеуде жәрдем­десу болып табылады.

Л.Байтленова,
аудандық соттың судьясы.

Шетелдік Қазақстан Республикасының шегінен шығарылды

Тұрар Рысқұлов аудандық соты­мен Тәжікстан Республикасының азаматы Н.-ға қатысты Қазақстан Респуб­ликасының халықтың көші-қоны сала­сындағы заңнамасын бұзу фактісі бойынша әкімшілік іс қаралды (ӘҚБтК-нің 517-б. 4-б.).
2024 жылдың қаңтар айында 55 Көкшектау-Қызылорда жолау­шылар пойызында Түрксіб стан­циясының желілік полиция бөлім қыз­меткерлерімен Тәжікстан Рес­публика­сының азаматы ұсталған.
Ол Қазақстан Республикасының аумағына 22 наурыз 2023 жылы келген. Алайда, ол заңда белгіленген мерзім өткеннен кейін он күннен асатын мерзімге кетуден жалтарған. Осылайша, Қазақстан Республикасының халықтың көші-қон саласындағы заңнамасын бұзған.
Сотта шетел азаматы өз кінәсін мойын­дап, айыппұлды төлей алмай­тындықтан және Қазақстан Респуб­ликасында туыстары жоқ болуы­на байланысты соттан оны Респуб­ликадан шығаруды сұрады.
Сот қаулысымен Тәжікстан Рес­пуб­­ликасының азаматы ӘҚБтК-нің 517-б. 4-б. бойынша кінәлі деп танылып, ол Қазақстан Респуб­ли­ка­сы­ның шегінен әкімшілік жолмен шығарылды.

«Құлан таңы» ақпарат.

Поделиться ссылкой: