ЖҰҚПАЛЫ АУРУЛАРДЫҢ АЛДЫН АЛУДАҒЫ ЕКПЕЛЕРДІҢ РӨЛІ

Жұқпалы аурулар – бұл патогендік (ауру тудыратын) микроорганизмдердің ағзаға енуінен туындаған аурулар тобы. Бұл топқа безгек, қызамық, қызылша, көкжөтел, вирустық гепатит, тұмау және басқа да жедел респираторлық аурулар, паротит, дизентерия, сальмонеллез, диф­терия, оба, тырысқақ, сарып, ботулизм және басқалары жатады.
Жұқпалы аурулардың алдын алу және олардың таралуы келесі шара­ларды қамтиды:
– дененің гигиена мен дене шынық­тыруға төзімділігін арттыру;
– профилактикалық егулерді салу;
– карантиндік іс-шаралар;
– инфекция көзін емдеу.
Жұқпалы аурулардың алдын алудың ең тиімді әдісі екпе егу.
Вакцинация бұл – ағзаға вакцина түрін­де әлсіреген немесе жойылған ауру қоздырғыштарды енгізу. Вакцина­лар­дың міндеті ағзаның жабайы вируспен кездесуіне дейін адам ағзасын инфекциямен таныстыру. Вакциналар үшін микробтар мен вирустардың құрамдас бөліктері немесе өте әлсіреген және барлық қауіпті қасиеттері жоқ микроорганизмдер қолданылады.
Вакцинация қалай жұмыс істейді?
Иммундық жүйе тұрғысынан де­неге енген кез келген зат бөтен болып табылады. Іс жүзінде кез келген бө­тен зат «антиген» деп аталады. Яғни дененің иммундық реакциясын туды­руы мүмкін. Вакцинациядан кейін вак­цина антигендеріне жауап ретінде дене антиденелерді белгілі бір аурудың вирусымен күресуге қабілетті арнайы заттарды шығара бастайды. Қорғаныс антиденелері жеткілікті мөлшерде болса, адам вакцинацияланған ауруға қарсы иммунитетке ие болады. Кейбір вакцинацияларды өмірде бір рет жасау керек. Толық иммундау, ал басқаларын үнемі қайталап отыру қажет.
Иммундау бұрыннан бар. Адам­дардың өмірі мен денсаулығын сақтау бойынша ең табысты және тиімді. Денсаулық сақтау шараларының бірі ретінде кеңінен танылды. Бұл жыл сайын әлемде жұқпалы аурулардан болатын 2-3 миллион өлімнің алдын алуға мүмкіндік береді. Қазақстан Республикасында иммундау жоспарлы тәртіппен және эпидемиялық көр­сет­кіштер бойынша жүргізіледі. Ұлт­тық күнтізбе – бұл ата-аналарға баланы қандай аурулардан қорғауға болатындығын және оны қай уақытта жасаған дұрыс екенін анықтауға көмектесетін беделді ақпарат көзі.
Вакцинация күнтізбесіне сәйкес, жоспарлы түрде 11 инфекциядан қорғауға болады: вирустық В гепатиті, тубер­кулез, полиомиелит, дифтерия, сіреспе, көкжөтел, гемофильді инфек­ция, қызылша, қызамық, паротит, пнев­мококк инфекциясы.
Эпидемиялық көрсеткіштер бойынша егулер табиғи-ошақты инфек­цияларға (кене энцефалиті) және зооноздық инфекцияларға (сарып, туляремия, сібір жарасы, құтыру) қарсы жүр­гізіледі. Дәл осы санатқа қауіп тобында жүргізілетін екпелер – жұқтыру мүм­кіндігі жоғары және сырқаттанған жағдайда айналасындағылар үшін қауіптілігі жоғары адамдарға (мұндай ауруларға коронавирустық инфекция, тұмау, А гепатиті, іш сүзегі, тырысқақ, оба жатады) жатқызылады.
Вакцинация қауіпті ме?
Балаларда вакцина көбінесе жеңіл екпе реакциясын тудырады. Мысалы, дене температурасының шамалы жоғарылауы, орташа ауырсыну, инъекция орнының қызаруы және ісіну, тәбеттің төмендеуі. Ауыр зақымданулар сирек кездеседі. Ол әдетте созылмалы аурулары бар балаларда байқалады. Мұндай балаларға вакцинация ауру­ханада дәрігердің бақылауымен жаса­лады.
Ұлттық егу күнтізбесі бойынша немесе эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша вакцинация тіркелген жері бойынша медициналық ұйымда тегін жүргізіледі. Егер сіз өзіңіздің денсау­лығыңыз бен болашағыңыз туралы ойласаңыз, қазірден бастап иммундау туралы дұрыс шешім қабылдаңыз.

С.Ускенбаев,
аудандық санитариялық-эпидемиологиялық
бақылау
басқармасының басшысы, мемлекеттік санитариялық
бас дәрігері.
А.Бейсебаева,
аудандық эпидемиологиялық бақылау және қадағалау бөлімінің
бас маманы.

Поделиться ссылкой: