Ел болашағы – әрқайсымыздың қолымызда
36 ViewsКеше ел азаматтары Атом электр станциясын салуға қатысты жалпыхалықтық референдумға қатысып, өз таңдауларын жасауда. Жалпы бұл еліміз тәуелсіздік алғалы өтіп жатқан төртінші референдум. Өзім…
немесе Тұрар Рысқұлов ауданының Құрметті азаматы, Қазақ ССР-нің кәсіптік-техникалық білім беру үздігі, Қазақстан Республикасы білім беру үздігі, Қазақстан Республикасы білім беру саласының құрметті қызметкері, Ыбырай Алтынсарин медалінің иегері Ехматқұл Қасымбайұлы Нұрахаев туралы бір үзік сыр
«Адам баласы атақ-даңқымен емес адамгершілігімен, айналасындағыларға жасаған жақсылығымен есте қалады. Оның биік мансабы, байлығы уақытша нәрсе, қолдың кірі сияқты кетіп қалады. Сондықтан сенің ата-анаңа, жетім-жесірге жасаған жақсылығың мәңгілік» деп еді Шерағам Құланға бір келгенінде. Сол, қазақтың төлқұжатына айналған абыз аға да Баукең сияқты басына ноқта симай өмірден өтті. Бірақ оның артында ұрпағына деген өсиет сөзі, «бір кем» дүниелері қалды. Шерағаны мен текке еске алып отырған жоқпын, ол кісі Парламентке депутаттыққа кандидат болып түскенде сенімді өкіл болып жанында жүрдім (С.Қ). Сол кезде Шерағам осы Ехматқұл басқаратын оқу орнына да барды. Марқұм Шолпанқұл Рахметілдаевтың (техникум директорының орынбасары еді) үйінде болды. Сонда жұрт ырымдам: «Шерхан сияқты жаны таза, адал, ғұлама жазушы болсын» деп дүниеге жаңа келген Шолпанқұлдың немересіне Шерхан деп ат қойып, баланы абыздың бұтының астынан өткізіп ырым жасағаны әлі есімде.
Иә, Ехматқұл (Ехмат) мен Мұхаметқұл (Мұқатай) екеуі әкесі Қасымбай мен шешесі Шәмсиядан қалған қос қарашық. Қарт ата-ана мұсылман жолымен жүріп кеңес өкіметінің кезінде де именбей намаз оқыды. Қазір олардың екеуі де фәнилік болып кеткен. Ехмат ауыл ақсақалдарының сұрауымен Шөңгер жұртына «Қасымбай ата» мешітін салып беріп, елдің батасын алды. Ағасы Мұқатай партком хатшысы, ауатком партия кабинетінің меңгерушісі болып ел көзіне іліне бастаған 49 жасында мәңгілік сапарға аттанды. Ол кісіден Есет есімді бір бала ғана қалды. Сөйтіп, Ехмат Мағлұм ақсақалдың тәрбиесін көріп өсті. Луговой орта мектебінде оқып, Алматыдағы халық шаруашылығы институтына түсті. Сөйтіп, инженер-экономист мамандығын алып Луговойға келді. Бір қызығы, Ехматтың үш қызы мен бір ұлы да осы оқу орнын бітіріп, экономист деген мамандық алған. Бәрі қаржыгер, әкелерінің жолын қуып, өмірден өз орындарын тапқан. Мақсаты Алматы қалалық мемлекеттік кіріс басқармасы бастығының орынбасары, ал, оның ұлы, яғни Ехматтың немересі Санжар әзірге мединституттың магистранты, кардиохирург болатын ойы бар. Ехматқұл мен оның өмірлік жары Кеңескүлдің құдалары да бүкіл қазаққа аты мәлім кісілер. Алтынайы сенатор Жандар Кәрібаевтың, ал, Ардағы Сауат Мыңбаевтың келіні. Өкінішке орай екі құда да өмірден өтіп кетті. Бірақ қазақта: «құда мың жылдық» деген сөз бар.
Міне, осындай зиялы адамдармен араласып, ел аузынан түспей жүрген Ехматқұл зейнет демалысына шыққан соң Алматыға қоныс аударды да ол туралы Құлан, Жамбыл өңірінде айтылып жүрген жағымды әңгімелер саябырсып қалды. Әйтпесе, оның 21 жылдан аса еңбек еткен Құлан ауылшаруашылығы колледжіндегі әріптестері (қазір Құлан жоғары агротехникалық колледжі деп аталады) оқу орнына оның атын бермекші де болған. Иә, оның жөні де бар еді.
«Оңтайландыру саясаты жүріп жатқан кез. Үкімет қаулысына сәйкес колледж жабылып, оны Қордайдағы колледжге қосу туралы облыс әкімінің шешімі шығып қойған. Ата-аналар мен оқытушылар атынан Премьер Министр И.Тасмағамбетовке оқу орнын жаппау туралы хат жаздық. Сол кезде Жандар Кәрібаев Парламентке депутат болып сайланды. Сөйтіп, жоғарғы жақтағы талай есікті именбей ашуыма мүмкіндік туды. Сенаттың әлеуметтік саясат және жергілікті өзін-өзі басқару комитетінің төрағасы Ө.Озғанбаевтың, білім вице-министрі В.Демитовтың, кәсіптік білім беру департаментінің директоры С. Пірәлиевтің алдында болдым. Не керек, облыс әкімінің сол шешімі орындалмай қалды. Ақылы негізде оқытуға бұйрық шықты. Бәрі енді тынған шығар десек, ақылы оқуға байланысты шыққан бұйрықты жойып, жиналған ақшаларды қайтару туралы аудан прокуроры сотқа арыз түсіріпті. Аудандық судья А.Тұрлымбетов біздің бағымызға қарай оңды шешім қабылдады. Сөйтіп, оқу орны жабылмай қалды» дейді Е.Қ.Нұрахаев өткенді еске алып.
Иә, одан кейін де талай қиын түйінді шешуге тура келді. «Бірде түн ішінде: «жылу тоқтады» деген хабар жетті. Далада 23 градус аяз. В.Рогач екеуіміз келсек жоғарғы кернеулі кабель жанып кетіпті. Завхоз Жұмағалиды шақырттық. Қоймада қалған кабель бар еді. Төрт адам ұйқы көрмей таң атқанша 100 метр жерге кабель тарттық. Сөйтіп, апатты жағдайдан аман қалдық. Көктем шыға қазандыққа газ кіргіздік».
Міне, бұл Ехматқұлдың жиырма бір жыл еңбек еткен кезінің бір-ақ эпизоды ғана. Әйтпесе, әр бөлімді ашу, оны мемлекеттік грант деңгейіне көтеру жолында қаншама тер төгілді десеңізші. Сонда Ехмат ауылдық кеңеске үш мәрте, аудандық мәслихатқа үш рет депутат болып сайланып, сайлаушылардың да аманатын қатар арқалап жүрді. Тоқыма фабрикасы жанынан бір балабақша ашуға, Құлан ауылының батыс бөлігіндегі онға тарта көшеге су жүргізіліп, газ тартылып, жол салынуына ықпалын тигізді. Онымен қоймай Мәскеудегі, Санкт-Петербургтағы оқу орындарында білімдерін көтеруге мұғалімдерді оқтын-оқтын жіберіп отырды. Өзі де Тимирязев Академиясын оқып, бітірді.
Ол 1984 жылы алғаш балама негізде оқу орнының бухгалтерлік бөліміне меңгеруші, одан соң директордың бірінші орынбасары, директор болып сайланды. Ануарбек Шәймерденов сынды білікті басшының тәрбиесін көрді. Соңғы жолы директорлыққа ұсынылған 9 адамның ішінде топ жарып шығып, директордың креслосына отырды. Үлкендер: «Өзің көтере алмайтын шоқпарды мойныңа ілме» дейді. Ал, Ехмат Қасымбайұлы 2011 жылдың шілде айына дейін директорлық қызметті мінсіз атқарды. Оқу орнының облыс, тіпті республикадағы беделін арттырып, оның материалдық-техникалық базасының нығаюына, студенттердің 9 кәсіп бойынша тамаша білім алуына жағдай жасай білді. Осы қызметте жүргенде оған Бармақ Орымбаев, Шолпанқұл Рахметілдаев, Қайшыбек Баймашев, Нұрбек Қабаев, Зәуреш Ермекова, Серік Күмісов, Қалан Атжанова, Роза Құрманбаева тағы басқа оқытушылар оқыту деңгейін жоғары сатыға көтеруге, оқу-тәрбие процесі кезінде жаңа технологияны пайдаланып, неғұрлым жақсы үлгірімге жетуге сүйеу бола білді.
Иә, заманымыздың заңғар жазушысы Шыңғыс Айтматов оқыған оқу орнын республика деңгейіне ғана емес, бүкіл түркі әлеміне танытуға Ехматқұл көп еңбек сіңірді. Оның эстафетасын алған Жұмакүл Бүкірова да оқу орнының атақ-даңқын көтермесе төмендеткен жоқ. Десек те, Ехматқұлды замана жүгін көтерген дарабоз деп айтар едім. Өйткені, ол өзінің білімділігінің, ағартушылығының арқасында Құлан жоғары агротехникалық колледжін ауыл шаруашылығы мамандарын даярлайтын нағыз ұстаханаға айналдыра білді.
С.Қожеке.