Жол белгілерін талапқа сай орнатуға не кедергі?

«Шындық» атты арғымақтың шабандозы атанған Шерағаңды кейінгі кездері көп оқып жүрмін. Шындықтың шырақшысы болған Шерхан Мұртазаның «Бір кем дүние» атты шығармасының өзі есерсоқты еркінен тыс тәрбиелеп, бұрыс жолмен кетіп бара жатқан жанды дұрыс арнаға бұратыны айтпаса да белгілі. «Қызыл жебені» дүниеге әкеліп, Тұрардай тау тұлғаны Тұран далаға танытқан талантты жан жайында ақын, драматург, мемлекет және қоғам қайраткері Нұрлан Оразалин былай деген екен.
«90 жылдары үлкен алып империя ыдыраудың алдында тұрған кезде «Социалистік Қазақстан» газетіне Шерағаң келді. «Социалистік Қазақстан» деген атау 1991 жылы «Егемен Қазақстан» болып өзгертілді. Міне, сол кезде бұл кісі Парламентке депутат болып сайланды. Сонда қалың қазақ басқадан күтпесе де Шерхан Мұртазадан әділ, отты, жалынды және шын сөзді күтетін еді. Ол кездегі 360 депутаттың басым көпшілігі қазақтың интеллектуалдары болатын. Солардың арасынан дауысы ең жарқын шыққан және шындықтың бәрін шыңғыртып айтып, көшімізді басқарған бірден-бір тұлғалардың бірі – Шерхан Мұртаза. Қалың ел теледидардың алдына Шерханды тыңдау үшін жиналатын. Өйткені, ол айта білетін еді және ешкімнен жасқанбай, біреудің алдында бүгежектемей ұлттық құндылықтар жөнінде, ұлттық мәселе жөнінде дәл сол көштің басында тұрды. Кешегі Алаштың арыстары секілді қазақтың намысына қайрақ, жігеріне қамшы сала білген адам, сонысымен қадірлі бола білді», – дейді Нұрлан Оразалин. Расымен де, біздің үйдің үлкендері Шерағаңды осы қасиет­тері үшін құрметтейді әрі қадірлейді. Әсіресе, әкем «Шерағаң секілді айтар ойыңды ешқашанда жасырма» деп үйретті. Қазақ ұяда не көрсе, ұшқанда соны ілетін халықтың бірі ғой. Бәлкім сол әкеміз айт­қан ақыл-кеңесті санамызда сары майдай сақтап ал­дық па, белгісіз… Әйтеуір… Шерағаң жүр­ген журналис­тикалық жолмен ақырындап адым­дап келеміз. Әуеліде ұстаз­дық жолды таңдасақ та, жүрек тү­бін­де журналис­ти­калық қыз­мет тулап тұрды. Сол себеп­ті де бүгінде БАҚ саласында бағы­мызды сынап жүр­міз. Шындықтың шыңы­на шық­қан Шерағаңдай бола алмай­тынымыз әу бас­тан бел­гілі ғой. Бірақ, көз көрген шын­дықты әрдайым айту­ға, қара халықтың назын билік өкілдеріне жет­кізуге мен міндеттімін. Атақ­ты әдеби сыншы Николай Михалковский «Журналис­ти­ка қоғаммен бірге өмір сүріп, қоғаммен бірге тыныстайды. Қоғам тірлігінің тамыры қиылса, журналистика да бітіп тынады» деген екен. Бүгінгі тақырып жайында жазушы, журналист Тадеуш Бреза айтқандай, «Қаншалықты жазу қиын болса да, бірақ мүлдем жазбау одан да қиынырақ болып тұр». Біз бүгін қозғайтын мәселе жол көлік қозғалысына қатысты болмақ. Ендеше осы бір жазбамызды мұқият оқуларыңызды өтініп, орын алған олқылықтар төңірегінде нақты шешімдер қабылдау­ларыңызды сұранамыз.
Мәнді мәселеміздің әуенін түп төркінінен бастасақ. Бірде біздің редакциямызға қара торылау келген, бойы аласа, қырықтың қырқасына шыққан бір жігіт келді. Екінші қабатқа жылдам шыққан-ау шамасы. Ентігін әрең басты. Қолындағы көлік кілтіне қарап, жүргізуші екенін аңғардық. Әлгі жігіттің бет әлпетіне зер салсаңыз, сәл ашуланып тұрғанын байқауға болады. Біз ұсынған орындыққа отырған ол ақырындап келген мәселесін айта бастады. «Менің көлік жүргізгеніме 14 жылдың жүзі болды. Жол ережесін бұзуға өз тарапымнан ешқашанда ерік берген емеспін. Тіпті, көлік құралын басқару кезінде жол белгілеріне мұқият қарап отырамын. Бірақ бүгін мені жол патрульдік полициясы тоқтатты. Жаяу жүргіншілер өтетін жерде өрескел заң бұзғанымды айтып, тиісті айыппұлды да салып берді. Көлігімнен шығып, жан-жағыма қарасам, арнайы жол белгісі тұр екен. Бірақ, белгі талапқа сай орналаспағандықтан, жүргізушілерге дұрыс көрінбей тұр. Ал сызылған жолағы ескіргендіктен, тозығы жетіп, өшіп қалыпты. Жағдайды құзырлы орган өкілдеріне қанша түсіндірсем де олар көнбеді. «Заң бәрімізге ортақ» деп, өз міндеттерін орындап тұрғанын жеткізді. Ендігі бар үмітім – сіздерде. Алатын айыппұлымды алдым ғой. Ендігі мақсатым – тура менің жағдайыма өзгелер түспесе деймін» – деп орын алған оқиғаның мекен-жайын айтып, осы мәселе жайында зерделеу жұмыстарын жүргізуді, нәтижесін газет бетіне жариялауды өтінді.
Өтінішті өзектен теппейтін біз, бірден сол жерге бардық. Расымен де өтініш иесі баяндағандай, аталмыш жол белгісі талапқа сай орналаспаған екен. Бір жағы қисайып, сызылған жолағы өшіп қалудың алдында тұр. Қайтар жолда басқа да белгілерге зер салдық. Сенесіз бе? Талапқа сай келмейтін, тіпті, белгілердің қойылуы керек жерлерде жоқ екенін аңғардық.
Редакция­­мыз­­ға келе салысы­мен зерделеу жұмыс­тарын әлеумет­тік желілерді парақтау­дан баста­дық. Аудандық поли­­ция бөлімінің ресми парақ­шасы­на кіріп, маңызды бір пост­қа (жазбаға) жолық­тық. Онда олар:
– Т.Рысқұлов АПБ ӘПб Жол және техни­ка­лық инспекциясы тобы жол қауіп­сіздігін қамтама­сыз ету мақсатында ауданға қарас­ты маңызы бар автожол­дарға 137 тексеру жұмыс­­тарын жүргізді. Онда 300-ден ас­там кемшіліктер анық­тал­ды. Тек­­серу нәтижелері бойынша анық­тал­ған кемшілік­­тер­ді рет­­ке келтіру мақсатын­­да аудан әкімдігінің тұрғын үй, коммунал­дық шарушылық және ав­томобиль жолдары бөліміне бір­қатар ұйғарымдар жолданған. Бірақ жолданған ұйғарымдарға «ЖКХ» қызметкерлері қаражат бөлінбегені туралы жауап қайтарумен ғана шектелген. Яғни, бүгінде анықталған кемшілік­тер­ді ретке келтіру бойынша тиісті жұмыстар өз деңгейінде жүріп жатқан жок. Бұдан Т.Рысқұлов ауданының әкімі «ЖКХ» қызметкерлерінің жұмыс­­­тарын бақылау­­­ға алмай­тыны анық аңғарылып тұр – деп жазылыпты.
Жазбаны оқи сала қолымызға қойын дәптерімізді алып, Олжас Омарбеков басқаратын аудандық полиция бөліміне бар­дық. Аталмыш бөлімнің кіреберісіндегі күзетші жігіттер біздің мәселеміз бойынша Т.Рысқұлов АПБ ӘПб Жол және техникалық инспекциясы тобы­ның мемлекеттік автоинспекторы Нұрсеит Баймұхам­бетов жауап­ты екенін айтып, оны шақырып берді. Полиция лейтенанты Нұрсеит Әбдібекұлы аты атал­­­­ған мәселені қазір­гі таң­да өзектілердің қатарына жат­қызаты­­нын жеткізді де, біз­ге ресми түрде мәлім­деме бер­ді. «Ағымдағы жылы аудан әкім­дігінің тұрғын үй, коммуналдық шарушылық және автомобиль жол­дары бөлімі­нің қыз­мет­керлерімен бірлесе ау­данға қарасты автожолдарға 137 тексеру жұмыстарын жүргізіп, мүд­делі мекемелерге 137 ұй­ғарым жолдадық. Алайда ұй­ғарымдарда көр­сетіл­ген 300-ден астам кемшіліктерді ретке кел­тіру бойынша аудан әкімдігіне қарасты тиісті мекеме (ЖКХ) немқұрайлылық танытып келеді. Сол немқұрайлылықтың салдарынан аудан аумағында жол көлік оқиғаларының саны күн санап артуда» деп нақты жауап қайтарды.
Рас. Бүгінде дүйім жұртты індет бір жағынан қыспаққа алса, екінші жағынан аталмыш жол көлік оқиғалары да құтымызды қашырып тұр. Көлік қақтығыстарының бәріне тек жүргізушілерді түбегейлі кінәлауға да болмайды. Себебі оған көктайғақ кезінде жолға сапалы әрі тиісті жұмыстардың жүргізілмеуі, жол белгілерінің талап­қа сай қойыл­мауы айтар­лықтай әсер етуде. Мәселен, биыл­­дың өзінде кө­лік қақ­тығыс­тарының кесірі­нен респу­бли­ка бойынша 1000-ға жуық адам көз жұмған. Ал жарақат алғандары қаншама десеңізші? Аймақ бойынша да орын алып тұрған көрсеткіш те көңіл көншітпейді. Тіпті, аудан бойынша биылдың өзінде 15 адам жол апатынан қайтыс болған. Бұл соңғы он бір айда орын алған оқиғалардың нақты көрсеткіші.
Тілші түйіні: Әрине жол бойын­­да­­ғы олқылық­тар­ды ретке келтіру үшін қо­мақты қаражат керек екені айдан анық. Тіпті, бү­гінгі таң­да қаражаттың басым бөлігі эпидахуал­ды рет­теуге, бірқатар нысан­дар­ды жөндеуге кетіп жат­қанын жақсы білеміз. Әрине дұрыс. Бірақ, біздің ойымызша бүгінгі қозғалған мәселені де бей-жай қалдырмауымыз керек секілді. Себебі, бұл мәсе­ленің артында адам өмірі тұр. Ал мемлекет үшін адамның құқығы мен қауіп­сіздігі бірінші орында тұруы тиіс. Бір сөзбен айтқанда, «түймедей нәрсеміз түйедей» болып жүрмесін дегіміз келеді.
Ал­да­ғы уақытта ау­дан әкімі Ерболат Садырқұлов баста­ған аудандық тұрғын үй, коммунал­дық шаруашылық және автомо­биль жолдары бөлі­мінің қызмет­­керлері мәнді мәсе­ле бойын­ша ортақ пікір алмасып, дұрыс шешім қабылдайды деп сенеміз.

Жәнібек СҰЛТАН.

Суреттер аудандық полиция бөлімінің ресми сайтынан алынды.

Поделиться ссылкой: