Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы

Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы (КҚГҚ) бүкіл әлем бойынша активизацияланды. Оның себептері әлі анық емес. Бұрын ауру тіркелмеген Түркия мен Грекияда жаңа КҚГҚ ошақтары пайда болды. КҚГҚ вирусының адамнан адамға берілу мүмкіндігі артты. Мысалы, Мавританияда бір науқастан 19 адам жұқтырған. 2021 жылы әлемде 360 жағдай тіркелді. Оның 25-і (6,9%) өліммен аяқталды, соның ішінде Пәкістанда 6/2 (33,3%), Иракта 45/9 (20%), Испанияда 2/0, Ресейде 41/0, Түркия 243/13(5,3%), Грузия 1/1, Қазақстан 19/0, Африка аймағы 3/0.
КҚГҚ – үш континентте — Еуропада, Азияда және Африкада таралған Bunyaviridae тұқымдасының (Nairovirus) вирусынан туындаған кең таралған ауру, өлім-жітімнің үлесі 10-нан 50% -ға дейін. Тасымалдаушылары 30 түрдегі кенелер, әсіресе, Hyalomma тұқымдасының кенелері (H.marginatum, H.asiaticum, H.anatolicum).
КҚГҚ вирусын тасымалдаушылар жабайы және үй жануарлары, соның ішінде ірі қара, қой және ешкі. Кене шаққан кезде вирус жануардың қанында бір аптаға жуық сақталады, кененің кейінгі шағуы кене-жануар-кене циклін ұзартады.
КҚГҚ вирусы адамға кене шағу арқылы немесе мал сою кезінде, мал сойғаннан кейін ауру малдың қанымен немесе терісімен байланысқанда, ауру малдың еттерін бөлу кезінде немесе жүн қырқу кезінде беріледі. Адамнан адамға инфекция жұқтырған адамдардың қанымен, сілекейлерімен, мүшелерімен немесе басқа сұйықтықтарымен тығыз байланыста болғанда беріледі.
Инкубациялық кезең тістегеннен кейін 1-14 күн. Белгілері қызба, бұлшық ет ауруы, бас айналу, мойын ауруы, арқа немесе бел, бас ауруы, көздің қабынуы және жарыққа сезімталдықпен кенеттен пайда болады. Жүрек айнуы, құсу, диарея, іштің ауыруы және тамақ ауруы, көңіл-күйдің өзгеруі және есінен адасуы мүмкін. Бауырдың зақымдануы, бүйрек қызметінің нашарлауы, кенеттен бауыр немесе өкпе жеткіліксіздігі дамиды. Геморрагиялық кезеңде теріде және шырышты қабаттарда бөртпелер, әртүрлі локализациядағы қан кетулер пайда болады. Ауру дамыған сайын, денеде үлкен көгерулер, мұрыннан қатты қан кету, инъекция орындарында үлкен аумақта бақылаусыз қан кетулер байқалады және бұл шамамен 2 аптаға созылады. Аурудың нәтижесі геморрагиялық синдромның ауырлығына байланысты. Температураны қалыпқа келтіру және қан кетуді тоқтату арқылы науқас аурудан айығады.
Қауіпсіздік шараларын сақтаңыз: қолғап, қорғаныс киімін киіңіз, киімге рұқсат етілген акарицидтерді (кенені өлтіретін химиялық заттарды), теріге және киімге репелленттерді, қолданыңыз, КҚГҚ жұқтырған адамдармен жақын физикалық байланыста болмаңыз, күтім жасау кезінде ЖҚҚ қолданыңыз.

Е.Джакияев,
ҚР ДСМ СЭБК ШЖҚ РМК «Ұлттық сараптама орталығы» Жамбыл облысы бойынша филиалының Т.Рысқұлов аудандық бөлімшесінің зертхана меңгерушісі.
Г.Жиенбаева,
ҚР ДСМ СЭБК ШЖҚ РМК «Ұлттық сараптама орталығы» Жамбыл облысы бойынша филиалының Т.Рысқұлов аудандық бөлімшесінің бактериологиялық және паразитологиялық зертханасының лаборанты.

Поделиться ссылкой: