Cколиоз және қалып аурулары туралы не білеміз?
Балалар мен жасөспірімдер арасында сколиоз және қалыптың бұзылуы тез дамиды. Мұндай ауру омыртқаның бүйірлік жазықтықтағы қиғаш қисықтығымен байқалады. Кейбіреулері омыртқаға айналуы мүмкін. Бұл иықтардың немесе жамбастың біркелкі еместігінен байқала бастайды. Бұл ауруда жүйке талшықтары қысылып, олардың қарым-қатынасы және ішкі органдары, тыныс алу қызметі нашарлайды. Сколиоз туа біткен және жүре пайда болады. Туа біткен сколиозда организмде қосымша элементтер пайда болады. Бала іште жатқанда дамудың патологиясы ана дұрыс тамақтанбауынан, жаман әдеттерден, жаттығудың болмауынан туындайды. Жүре пайда болған қалыптың бұзылуы және сколиоз – балалар мен жасөспірімдерде тірек-қимыл аппаратының ең көп таралған аурулары. Қалыптың бұзылуымен тыныс алу және қан айналым қызметі нашарлайды, бауыр мен ішектің қызметі қиындайды. Егер адам басын тік ұстаса, оның кеудесі жайылып, иықтары бір деңгейде болса, іш тартылса, аяқтары тізе мен жамбас буындарында бүгілсе, қалып қалыпты болып саналады.
Балада дұрыс қалыпты қалыптастыру үшін:
– уақтылы тиімді тамақтану;
– таза ауада көп серуендеу, таза ауада ойнау;
– балалардың өсуіне қарай жиһаз таңдау;
– оқу сабақтарын өткізу орындары мен ойын бұрыштарында жарықтың жеткілікті болуы;
– орындықта және үстелде отырғанда баланың үстелі оның қолының шынтақ деңгейінде болуы. Кеуде мен үстел арасындағы қашықтық 1,5-2 см болуы. Сонымен қатар, қазіргі уақытта оқушылар шамадан тыс ауыр салмақта сөмкелер көтереді. Мектеп оқушыларының күн сайынғы сөмкедегі кітаптарының салмағы: 1-3-сыныптар үшін – 1,5-2,0 келі, 4-5-сыныптар – 2,0-2,5 келі; 6-7-сыныптар үшін – 3,0-3,5 келі; 8-11(12)-сыныптар үшін – 4,0-4,5 келіден аспай санитариялық норма сақталу керек. Сол себепті сабақ кестесі аспалы сөмкенің (рюкзактың) салмағынсыз күн сайынғы оқу жиынының гигиеналық нормативтерін ескере отырып құрылуы керек. Қалыптың бұзылуын және сколиоз ауруын болдырмау үшін келесі ұсыныстарды сақтау қажет: Әрқашан тік тұрып, екі аяғына сүйену. Иықтарды түзетіп, ішке салу. Жаяу жүргенде, мойынды қисайтпай, бір қалыпты ұстап, басты сәл көтеріп жүру. Тиімді жаттығудың бірі басқа кітап қойып жүру. Бастапқыда бұл ерекше және күрделі болады. Мұндай жаттығу күнделікті 5-10 минут бойы жасалуы керек және нәтиже жақын арада байқалады. Теледидарды қиғаштап жатып көрмеу. Отырғанда аяқтар еденге тиіп тұруы керек. Ұзақ уақыт бойы бір орында отыруға және тұруға болмайды. Сколиоздың алдын алудың тағы бір тиімді жолы – суда жүзу. Осы талаптарды, жаттығуларды балаңыздың үнемі орындауын қадағалап жүрсеңіз, балаңыздың денесі нәзік, дені сау, ақылды болып өседі және жақсы көңіл-күйде жүреді.
С.Ускенбаев,
аудандық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасының басшысы.
Г. АҚылбаева,
аудандық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасының бас маманы.