ХАЛЫҚ МҰҒАЛІМІ

«Бір тал шаштың да көлеңкесі болады, бір тамшы судан да күн көзі көрінеді» деп айтып отырушы еді көнекөз қарттар. Сол айтпақшы кейбір адамдардың ғұмыр бойғы жүріп өткен жолы тайдың ізіндей болып білінбеуі де мүмкін. Ал, мұғалімнің берген тәрбиесі мен оқытқан әліп­пе­сі шәкірттің санасында мәңгі сақта­лып қалады. Тегі әр ұстаздың сабақ беру­дегі қисынына қайыл қаласың, оның ойының санаңның сандығына қалай жайғасып жата кеткенін сезбей қа­луың да ғажап емес. Иә, физик көркем әсерлерге беріліп қиял-ғажайып ерте­гілерді әдебиетші сияқты көңіліңе кө­гендеп бере алмайды, десек те бізге беймәлім құбылыстарды аспан ау­нап түскендей етіп алдыңа әкелетініне таң қалмай-ақ қойсаңыз болады. Күлән­дә Майтөбедегі орта мектепті тауы­сып тұрып: «Мен мұғалім боламын» дегенде құрбылары оның таңдауына таң қалмай-ақ оның осынау шешімін Билікөлдің толқынында қайраңдаған қайықтай тұғырда тұрып тыңдаған. Бірақ, олардың бәрінің де армандары Алатаудай асқақ, Қаратаудай қайрат­ты еді.
Сол арман Күләндәні Тараздағы мұғалімдер институтына әкелген. Бес жылдан соң бақандай «физик» деген диплом алып шыққанда ойда жоқта оның алдын көкдөнендік жігіт ора­ған. Бұл «бұйрық» дегенді қойсаңыз­шы «жүгірген жетпейді, бұйырған кетпейді» деген рас екен майтөбелік Күлән сұлу Құдайберген есімді жі­гіттің сөзіне балқып, шылауына еріп, Көкдөненге кете барды. Өзі ат төбеліндей ауылға тұңғыш бастық болған Сүлеймен Қырбасовтың жал­ғыз ұлы екен. Енді тұз-дәм тартып келген соң «табалдырықтан биік тау жоқ» деп осынау елге сыйлы кісінің келіні болды. Құдайбергенді бұл ауыл­дағылар «Бекен» деп атайды екен, бұл да сол атқа үйренді. «Келіннің аяғынан» деп жүріп осы босағаға екі ұл, бір қыз әкелді. Аталарының аты­мен аталатын тау жақта бір көше бар болған соң ба жұрттың көзінше оны атамайды. Сөйтіп, Күләндә Қырбас әулетінің түтінін түзу шығарып, жа­ңабай ауылына сыйлы, ибалы келін атанды. Оның үстіне ұлағатты ұстаз деген аты бар ғой, бұрын әудем жер жүрсе болды үлкендерге иіліп сәлем жасайтын оған зейнетке шыққалы өзінен кішілер иіліп сәлем жасайтын болды. Өскен-өнген деген осы емес пе, Жансерігі ғой аудандық білім бөлімінде әдіскер, Жандосы да мұ­ға­лім, қаладағы Төле би атындағы гим­назияда сабақ береді. «Арпа ішін­де бір бидай» демекші Кәмшәті Лат­вия­дағы магистратураны бітіріп, Астана­да Қазақстан теміржолында жұмыс істейді.
Біз бағаналы бері Күләнданың от­басын айтып, оның ұстаздық жолы туралы ұмытып кетіппіз. Әйтсе де Отан от басынан басталатынын ұмытпай­ық, ағайын. Көкірегінің жарығы бар адам өмірден өз орнын табады екен. Күлән­дә жоғарғы оқу орнын бітіріп келген­де оған қамқоршы, ақылшы адамдар осы Ахмет Байтұрсынов мектебінен де табылды. Жас дәріскерге сол кезде ақылы дария Ақжолтай Сарқұлова әпкей мен Бүбішира Кемелова көмек қолын созып, мұғалімдік қызметтің қыр-сырын жалықпай үйретті.
– Мен аса дарынды әдебиетші Қуанышкүл Ермекбаевамен бірге жұмыс істедім. Әріптес ұстаздар Қалдыбала Сейітқұлова мен Кенішкүл Мұқатевалардың да білгендері мен көкейге түйгендері менің өміріме азық болды. Қайсы бірін айтайын, әріптестерімнің барлығы да жоғарғы санаттағы өз мамандығының нағыз иелері еді. Мәселен, шәкірттерге технология сабағынан дәріс беретін Еркебала Ошақбаеваның, орыс тілінің мұғалімі Гүлнәфис Ақамаеваның, тарихшы Гүлнәр Жұмағұлованың, физик Райхан Омаровалар мен диреторымыз Айгүл Қасымәлиеваның түйдек-түйдек ойлары оқуымызға азық, көңілімізге сүйеу болды.
Омыртқасы бүтін отыз сегіз жылда сегіз лек түлек түлетті. Шәкірттері де кәсібімен нәсібін тауып жүр. Мәселен, Фатима Махаметкерімова деген шәкірті өзі оқытып жүрген физика пәнінен өткен аудандық Олимпиадада бірінші орынды, облыста екінші орынды еншіледі. Сондай-ақ, облыстық «Айқанат» конкурсына қатысқан Рауаны, «Жас ғалым-2017» халықаралық жиынына қатысқан Кәмиләсі жүлдемен оралып жүр. Күләндәнің өзі «Қазақстан Республикасы білім беру ісінің үздігі», «Халық мұғалімі» медалінің иегері, «Ұлы физиктер» халықаралық конкурсының жүлдегері.
Оның Ұлбосын Әлмағамбет деген оқушысы Астанаға екі мәр­те барып алғашында «Мектеп табалдырығынан – ғылымға» атты көрмеге, одан кейін «Табиғатты аяла» форумына қатысып, «Жасыл экономика» номинациясы бойын­ша бас жүлдені жеңіп әкелді. Күләндә Көлбаеваның бірнеше автор­лық бағдарламасы бар. Ол Астана, Алматы, Тараз қалаларын­да өткен ғылыми-практикалық кон­фе­ренциялар мен семинарларда баяндама жасап, «ЭКСПО-2017» тақырыбына арналған форумдарға қатысып, өзінің авторлық бағдар­ламаларын қорғап, министрліктің, облыс пен ауданның Алғыс хат­тары мен грамоталарына ие бол­ды. Қызылорда қаласында өткен жылдың қараша айында ІІ респуб­ликалық ғылыми-тәжірибе­лік онлайн конференциясы өтті. К.Көлбаева осы жиынға қатысып, өзі­нің педагогикалық біліктілігін кө­теріп қайтты.
Иә, Күләндә Ізбасарқызының жүріп өткен жолы ұрпаққа өнеге. Тал бесікте көрген тәрбиесін әр оқушыға дарыта білген оның әр дәрісі тұнық сөздің айдынынан шыққандай анық. Бәлкім сондық­тан болар зейнет жасына келсе де шә­кірттерін қимай күн сайын мек­­теп табалдырығынан аттайды. Оған үнемі мектептің есігінен сабақ сау­лап тұрғандай көрінеді. Расында нәті асыл адамның ойы да асыл болады.

С.Қожеке.

Суретте: Ахмет Байтұрсынов атындағы орта мектептің мұғалімі Қазақстан Республикасының үздік мұғалімі, «Халық мұғалімі» Күләндә Ізбасарқызы.
Көкдөнен ауылдық округі.

Поделиться ссылкой: