Ботулизмнің алдын алу
23 ViewsБотулизм – жалпы организмнің улануына әкеліп соғатын инфекциялық аупу түрі. Ботулизм – Clostridium botulinum бөліп шығаратын улы затпен (токсин) бүлінген, ластанған тамақтан жұғады, токсин…
Қант диабеті (сусамыр) – ұзақ уақыт қандағы глюкозаның концентрациясының жоғарылауы және зат алмасу өзгерістерімен сипатталатын адамның эндокрин жүйесінің созылмалы ауруы.
Қант диабеті инсулинді өндіріп шығарушы асқазан асты бездерінің клеткаларын бұзатын вирусты жұқпалар арқылы пайда болады. Диабеттің дамуына ықпал ететін вирусты жұқпалар: қызамық, вирусты паротит (шошқаборық), желшешек, вирусты гепатит және тағы басқалар. Әсіресе вирусты жұқпалар қант диабетіне тұқымқуалаушылыққа бейім адамдарда, балалар мен жасөспірімдерде болады.
Әдетте қант диабетімен ауыратын адамдардың туыстарында осы ауру түрі жиі кездеседі. Егер ата-анасының екеуі де қант диабетімен ауыратын болса, олардың балалары диабетпен ауыру қаупі – 100%, егер ата-анасының бірі ауырса – 50%, ағасы немесе әпкесі диабетпен ауырса – 25%. Қант диабеті асқазан асты бездерінің клеткаларының өз иммунды жүйесінің зақымдануынан туындайды. Шынында бүгінгі күні қант диабеті, жүрек қан тамырлары аурулары жылдан-жылға көбейіп барады. Бұның себеп-салдары жастардың қимыл-қозғалысының аздығы және дұрыс тамақтанбауында болып отыр. Қант диабеті үшін артық салмақ, холестериннің шамадан тыс деңгейі, қан қысымының жоғарылығы, тұқымқуалаушылыққа бейімділік секілді қауіпті ықпалдар бар. Бірнеше қауіпті ықпалдардың бірігуі диабеттің пайда болу қатерін айтарлықтай жоғарылатады. Қант диабетінің белгілері: қатты шөлдеу, бөлінетін зәр мөлшерінің көбеюі, жоғары терлегіштік, салмақты жоғалту және т.б.
Кез келген дене шынықтыру белсенділігі инсулинге деген сезімталдықты жоғарылатып, қандағы қант мөлшерін төмендетеді. Спорт өз денсаулығыңды сақтауға көмектеседі. Тағам талшықтарына бай тағамдармен, жеміс-жидектермен, бұршақ тұқымдастарымен, әр түрлі жаңғақ түрлерімен, қаймақпен қоректену керек. Бұндай тағам ішек жұмысын қалыпқа келтіреді, холестерин мөлшерін азайтады, артық салмақтың төмендеуіне әсер етеді, қандағы қант мөлшерін бақылауда ұстайды. Дәнді дақылдар қан қысымын қадағалауға және қант диабеті белгілерінің пайда болуын тежейді. Нан, макарон және басқа да ұн өнімдерін сатып алар алында қорабында «Тұтас дәндер» деген жазбасы бар өнімдерді алған дұрыс. Темекі шегуден бас тартыңыз. Қант диабетінің негізгі себептерінің бірі күйзеліс пен уайым болып табылады. Егер адам өзін темекі шегумен жұбатуға тырысса, керісінше бұл жағдайды қиындатады, ағзаның төзімділігі төмендеп, қант диабетінің дамуы үшін қолайлы жағдай тудырады. Егер адам қант диабетімен ауыратын болса, шылым тек ауру үдерісін күшейтіп және ауруды асқындырады (жүрек-қан тамырларының аурулары, инфаркт, қан ұюы). Артық салмақ қант диабетінің өршуіне әкеліп соғады.
Денсаулықтан артық ештеңенің жоқ екендігі, денсаулықты ақшаға сатып ала алмайтындығың бесенеден белгілі. «Тәннің саулығы – жанның саулығы» демекші егер тәнің сырқатсыз болса, жаның да жайлы өмір сүреді емес пе?! Білуімізше, жапондықтар «Көп ауыратын адам мәдениетсіз адам» деп топшылайды екен. Яғни, өз денсаулығына салғырт қараған адам аурушаң келеді деген сөз. Осы орайда ата-бабамыз «Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» деген. Ауырмайтын жол іздеу үшін ең алдымен салауатты өмір салтын ұстануымыз қажет.
К.Байтелиева,
Еңбек, әлеуметтік қорғау және көші-қон комитетінің Жамбыл облысы бойынша департаментінің №9 МӘС бөлімінің басшысы.