Ботулизм – инфекциялық ауру

94 Views

Ботулизм (аллантиазис, ихтиизм) – ботулотоксиннің әсерінен дамитын, сопақша ми және жұлынның зақым­дануымен сипатталатын жедел токсико­инфек­циялық ауру.
Барлық елдердегідей Қазақстанда да ботулизммен аурудың басым көпшілігі (89%) үйде дайындалатын тағам өнімдерін (маринадталған саңырау­құлақтар, көкөніс консервілері, үйде дайындалған балықтар т.б.) пайдалануымен байланысты. Ботулизм қоздырғышы табиғатта кең таралған. Оны жануарлардың, балықтардың, су шаяндардың ағзасынан табады. Солар арқылы топыраққа, суға түседі. Берілу механизмі – нәжіс – ауыз. Ботулизм қоздырғышымен контаминацияланған көкөніс, саңырауқұлақ, ет, балық консервілері, шұжық. Топырақпен немесе жануарлар нәжісімен ластанған кез келген тағам түрінде Cl. Botulinum споралары болуы мүмкін.
Ботулизмнің 3 түрі бар:
1.Тағамдық ботулизм;
2.Жарақаттық ботулизм;
3.Нәрестелердің ботулизмі.
Ең жиі кездесетін түрі – тағамдық ботулизм.
Жұғу жолы: алиментарлы, токсин дамыған тағамдық азықтар арқылы (үйде консервіленген ет, көкөністер, саңырауқұлақтар, үйде тұздалған сан еті (окорок). Ботулизмнің жасырын кезеңі 2-12 сағаттан 7 күнге дейін созылады, жиі 18-24 сағат. Алғашқы кезеңде ауру 3 клиникалық вариантта дамиды.
– Интоксикация симптомдары: бас ауыруы, айналу, бұлшық еттердің әлсіздігі, тез шаршағыштық, ұйқы­сыздық;
– гастроинтстинальды синдром­ның көріністері: жүрек айну, қайталама құсу, іш өту, ауамен кекіру, іштің кебуі, эпигастральды аймақтың ауру сезімі. Дене температурасы қалыпты немесе субфебрильді болады;
– паралитикалық синдром-офтальмоплегиялық белгі­лерден басталады. Көрудің нашарлауы, көздің алдында тордың пайда болуы, диплопия. Науқастарда аккомадация парезі пайда болады.
Диагностикасы. Лабораторлық диагностика науқастан алынған қан, құсық массасы, асқазанның шайынды суынан ботулотоксин және ботулизм қоздырғыштарын анықтауға негізделген. Емдік сарысуды енгізбестен бұрын көк тамырдан 8-10 мл қан алады. Ботулотоксинді нейтрализация реакциясы арқылы анықтайды. Ал аурудың қоздырғышы қоректік орталарға (пепсин-пептон, Китта-Тароцци ортасы, Хоттингер сорпасы) себу арқылы анықтайды.
Профилактикасы. Ботулизмнің алдын алу шаралары тағамды өңдеу, тасымалдау, сақтау барысында сани­тарлық гигиеналық талаптарды қа­таң сақтауға бай­ланысты. Кон­­сер­вілерді үй­дің жағдайында дайын­даған кезде ұқыптылық таны­тып, тамақтарды боту­лизм қоздыр­ғышының спора­ла­ры­нан сақтау керек. Кон­сер­ві­лерді стерилизациялау авто­клавта 120°С температурада жүр­гізіледі. Үйде дайын­далған консервілерді қабыл­дау­дың алдында 10-15 минут қайнату керек. Сонда ботулотоксин тіршілігін жояды.
Сондықтан да тұрмыстық жағ­дай­да­ғы жасалған тағамдардан уланудың және ботулизмнің алдын алу үшін базар­лардан, сауда дүкендерінен, сапа­сын куәландыратын құжатсыз сатылып жатқан консервіленген тамақ өнімдерін аларда қатты көңіл бөлу керек. Үйде қолдан консервілеу, қақтау, сүрлеу жұмыс­тарын жүргізу кезінде, шикі заттың тасымалдануы, сақталынуы, сани­тарлық-гигиеналық, термиялық өңдеу ережесінің сақталуы қатаң қада­ғалануы тиіс.

Г.Темирбекова, аудандық санитарлық эпидемиологиялық бақылау басқармасы басшысының орынбасары.
Г. Сәрсенбек, аудандық бөлім­ше­сінің бактериологиялық және паразитологиялық зертханасының дәрігері.

Поделиться ссылкой: