Ұстаз ретінде қызмет етуге тырысамын

1 061 Views

Бүгінде білім саласында орын алып жатқан өзгерістер өте көп. Қоғамның бір бөлігі оны құп көрсе, екінші бөлігі ашық түрде пікір айтып, қарсы болып жатқаны жасырын емес. «Әліппенің» қайта оралғанын қалайды. Одан бөлек олар бұрынғыдай бор ұстап, қара тақтаға қат-қатымен әріп жазған ардақты да, аяулы ұстаздарды аңсайды. «Олар» деп отырғанымыз – ата-аналар. Енді қайтсін, «болашағымыз» деп отырған бүлдіршіндерінің қазіргі жайына алаңдайды шарасыздан. Осыған орай, біз аудандық білім бөлімінің басшысы Еркін Сейтжаппаровты сөзге тартып, ашық әрі еркін форматта сұхбаттасып көрген едік.

 ??????????? Түлектердің 501-і ҰБТ тапсыруға өтініш берді –Еркін Серікханұлы, сұхбат беруге келіскеніңізге алғысымыз шексіз! Алдымен бізге аудандағы білім саласының бүгінгі тыныс-тіршілігін баяндап берсеңіз…

– Ауданда 39 білім беру ордалары бар. Олардың ішінде 8-і бастауыш, 3-еуі негізгі, 28-і орта мектеп. Бүгінгі таңда аудан аумағындағы барлық мектептер жаңартылған білім беру мазмұнына сәйкес жұмыс жасауда. Биылғы оқу жылы аяқталуына байланысты қазір 9-11 сынып оқушылары мемлекеттік емти­хан тапсыруда. Сондай-ақ, 27 түлек «Алтын белгі» иегері атануға үміткер. Мектеп бітіруші  596 оқушының  501-і ҰБТ тапсыруға өтініш білдірді. Тестілеу 20-25 маусым аралығында өтеді деп жоспар­лануда. Оған қатысушы түлектер сақадай сай дайын отыр. Айта кететін жайт, биыл білім саласы цифрландыру жүйесіне аса басымдылық беруде. Нәти­же­сінде біз арнайы eduschool.kz, edugarden.kz онлайн порталдары арқы­лы жұмыс жасауды бастап кеттік. Осы онлайн порталдар арқылы кез келген ата-ана балаларын 1-сыныпқа тіркей алады. Сондай-ақ, мектеп жанын­­дағы шағын орталық пен аудан сыртын­да­ғы сауықтыру орталықтарына да он­лайн өтініш беруге мүмкіндіктері бар.  Атал­мыш бастамалардың бір ерекшелігі бала өзі қалаған білім ордасына 1- сыныпқа ба­ру мүмкіндігіне ие бола алады.

– Жақсы жобаларды қолға алып жатыр екенсіздер, өз жемісін береді деген сенімдеміз. Білім саласында өзгерістер көп деп жатырмыз ғой, біздің байқауымызша, қазір оқушы­лар бұрынғыдай мазмұндама, шы­ғарма жазбайды. Оның себебі неде?

– Жаңартылған білім беру мазмұ­нына көшкендіктен, оқушы білімін бағалау жүйесі өзгерген. Яғни, оқушыны  күнделікті жасаған жұмысына қарай қалыптасушы және жиынтық бағалау әдістері арқылы бағалаудамыз.  Тоқсан сайын және оқу жылының соңында қорытынды жиынтық бағалау болады. Соны тапсырған оқушы емтихан тапсырмайды. Яғни, 1-10 сыныптардың оқушылары оқу жылы аяқталысымен демалысқа шығады. Ал 9,11 сынып оқушылары мемлекеттік емтихан тапсырады. Мұның бір ерекшелігі, бұрын оқушылар ана тілінен шығарма жазса, қазіргі таңда олар кем дегенде 250 сөзден тұратын эссе жазады. Мате­матика пәнінен бақылау жазып, Қа­зақстан тарихынан ауызша билетке жау­ап береді. Таңдау пәндері бойынша ар­найы тест тапсырады. Барлық тап­сыр­­малар мөрмен бекітіліп, арнайы кон­вертте құпия сақталып келеді.

 Жеткен жетістіктер жетерлік – Аудандық білім бөлімі осы жы­лы ауыз толтырып айтарлықтай қан­дай жетістіктерге жетті?

– Әрине, аудандық білім бөлімінің бағындырған белестері баршылық. Жет­кен жетістіктері де жетерлік. Алды­мен, ұстаздардың еңбегін баян­­дап берейін. Педагогтардың шығар­­машылық әлеуетін арттыру мақса­тында өткізілген республикалық байқауларда ауданымыздың ұстаздары көптеген жүлделі орындарды иеленді. Шығармашылықпен шұғылданатын іскер басшылардың мәртебесін артты­руда жаңа тұрпаттағы басшының мо­делін қалыптастыру – білім бөлі­мі­нің басты міндеті. Сондықтан, респуб­ли­ка­лық, облыстық сындарға қатысып, же­ңімпаз атанып жатқан басшылар мен педа­гогтарды ерекше атап өткен жөн. Жуырда ғана облыстық «Жас директор» байқауында Қ.Сұлтанбеков атындағы орта мектептің директоры Ақбота Стыбаева І орынды жеңіп алды. Бұл аудандық мектеп бас­шы­ларының әлеуеті зор екендігін айқын­дайды. Мұндай көрсеткіштерге оқу­шы­ларымыз да жетіп отыр. Атап ай­тар болсақ, «Айқанат» оқушылар ара­сын­дағы республикалық тікелей өткі­зілетін олимпиадаға облыстық ірік­теу­ден 4 оқушы өтіп, Нұр-Сұлтан қала­сында өтетін соңғы байқауға жол­дама алды.  Ал, Ә.Бөкейханов атындағы орта мек­теп­тің 11 сынып оқушысы Нұрлан Нұргерім «Мен педагог мамандығын таңдай­­мын» тақырыбында ТарМПУ-дың ұйымдас­ты­руымен өткізілген олимпиадаға қа­тысып, арнайы гранттың иегері атанды. Сондай-ақ, «Ұлы даланың жеті қыры» бағдарламасы бойынша өткен «Шерхан Мұртаза оқулары» байқауында да ТИГУ-дың грантын иеленіп, қос бір­дей ЖОО-ның шақыртуын алды. Атал­мыш мектептің тағы да бір түлегі Данияр Байкеев СДУ-дың математика пәні­нен 30%-дық жеңілдігін ұтып алса, Алға­бас орта мектебінің 11-сынып оқушысы Қойшыбай Нұртас жаратылыстану ба­ғыты бойынша ғылыми жоба бай­қауында ТарМУ-да тегін оқу мүмкін­дігіне ие болды. Бұдан өзге де, өнер, спорт салалары мен пәнаралық олим­пиа­даларда, басқа да  бағыттар бойын­ша жеткен жетістік жетерлік. Мәсе­лен, Ә.Бөкейханов атындағы орта мектептің оқу­­шы­ларынан құралған команда кө­рер­мен көңілін табар көріністері ар­қылы жуырда ғана Ақтөбеде өткен рес­публикалық байқауда облыс намы­сын қорғап, ІІ орын еншілеп келді. Бұл біз­дің биылғы оқу жылында жеткен жетіс­тіктеріміздің бір парасы ғана.

 Ақылы сынамалардан түбегейлі бас тарттық – Ағымдағы оқу жылында ҰБТ — ге өзгеріс енгізілгені бәрімізге белгілі. Аталмыш өзгертулер мектеп бітіруші түлектерге қаншалықты тиімді?

– Ауданның бірқатар оқушылары­мен жеке-жеке тілдескенімде тес­ті­леуге енген өзгерістердің тиім­ді­лі­гіне көзім жетті. Нақтырақ айтсам, оқушы тестілеуді қаңтар, наурыз, мау­сым, тамыз айларында 4 рет тап­сы­рады. Алдыңғы қаңтар және нау­рыз айларында өткен ҰБТ сынама тесті­леу ретінде есептеледі. Содан жиған ұпайына сай серти­фи­кат алады. Егер де оқушы ҰБТ-де аз ұпай жинап қалған жағдайда, серти­фи­кат күшімен ақылы түрде кез кел­ген оқу орнына тапсыра алады. Ал мау­сым айында өтетін тестілеу нәтиже­сімен мем­лекеттік тегін білім беру конкурс­та­рына қатысуға толықтай құқығы бар. Де­мек әрбір оқушы ҰБТ-дан аз ұпай жина­ған күнде де, ЖОО-ға тапсыра ала­ды. Шамамен биыл мектеп бітіру­ші түлектердің 84 пайызы тестілеуге қатысады. Оқу жылында мұғалімдер мен білім беру орталықтары тарапынан түрлі семинарлар өткізілді. Біз ЖОО-мен арнайы меморандумға қол қойған едік. Олар сол келісімге байланысты біз­­дің мұғалімдердің білімін шыңдады. Бұ­рындары сынама тестілеуді жиі өт­кізетінбіз. Бірақ биыл ата-аналар сы­нақ кітапшаларының ақысын өз қал­таларынан төлеу керек болатын. Оған кейбір ата-ананың наразы болуын ескеріп, тоқтатып қойдық. Себебі, бір бала сынама тест тапсырғанда, екінші бала тапсырмай қалса ол оған міндетті түрде әсер ететіні белгілі. Сондықтан аудан әкімдігімен бірлесе отырып, ҰБТ-ге дейін ешқандай сынама тестілеу өт­кіз­беу туралы шешім қабылдадық. Осылайша біз ақылы сынамадан түбе­гейлі бас тарттық.

– Оқушының ҰБТ-де жоғары нәтиже көрсетуіне ұстаздардың да қосар үлесі орасан зор. Осы тұрғыда мұғалімдердің біліктілік санатын көтеру мақсатында қандай іс-шара­лар жүргізілді?

– Білім мекемелеріндегі педагог­тардың біліктілігін, кәсіби шеберлігін арттыруда жылдық жоспарға сай 2018-2019 оқу жылы пән мұғалімдері мен директордың орынбасарларына әдістемелік көмек көрсету мақсатын­да 31 оқу-әдістемелік семинар, 33 семи­нар-практикум, 3 ғылыми-практикалық конференция, 13 дөңгелек үстел, 20 фо­рум және 16 мектеп пен 12 балабақ­ша­ның педагогтарына әдістемелік көмек көрсетілді. Оқу жылында аудан бойынша түрлі конкурстар болып,  81 педагог республика, 35 педагог об­лыс­тық байқау жеңімпаздары атан­ды. Республикалық «Үздік педа­гог» атағының иегері Роза Мамбетиярова­ның қазақ тілі мен әдебиетінен «Эссе жазудың теориясы мен әдіс­те­ме­сі» тақырыбындағы 10-11 сынып­тарға арналған бағдарламасы облыс көлемінде таратылды және көмекші құрал есебінде жарыққа шықты. Малдыбай орта мектебінің химия пәні­ мұғалімі Зибира Байбақтиева мен Ақтоған орта мектебінің ұстазы Гүл­нұр Қуантаеваның авторлығымен «Химия пәнінің мұғалімдеріне арналған дидактикалық материалдар жинағы» тақырыбында жаңартылған білім беру мазмұнына сай жасалған әдістемелік оқу құралы жарыққа шықты. Сондай-ақ, ұстаздардың біліктілігін арттыру мақсатында жақында ғана ауданның 225 ұстазы облысқа барып тест тапсырып, оның 70 пайызы өз білімін қорғап шық­­­ты. Алдағы уақытта олар өздеріне тие­сі­лі үстемақыларын алатын болады.

 Жүйелі жұмыстар жасау қажет – Үстемақы демекші, ұстаздар­дың көпшілігі ағылшын тілін оқу курстарынан өтті. Алған сертификат бойынша белгілі мөлшерде қаражат төленіп жатқанын білеміз. Үстем­ақы алып отырған ұстаздардың ағыл­шын тілін білуі қаншалықты талапқа сай?

– Бұл бойынша былтыр ауданның жаратылыстану бағытынан дәріс бе­ретін 18 мұғалім оқып келді. Білім дең­гейін шыңдап келген ұстаздар бүгінде оқушыларға ағылшын тілінде сабақ жүргізуде. Бұл жерде ескеретін бір жайт бар. Ұстаз сабақты 45 минут бойы ағылшын тілінде өткізуге тиісті емес. Тек сабақ тақырыбына сәйкес бел­гілі теориялар мен терминдерді ағыл­шынша түсіндіруі керек. Осы бағыт­та білім алған 18 мұғалімді аудан­дық білім бөлімінің әдіскерлері семи­нар-тренингтарға шақырып, педагог­тардың қатысуымен түрлі тақы­рып­тарда сабақтар өткізді. Кем-ке­тік тұстарын түзету жұмыстары жаса­лып жатыр. Қазір 9 айлық ағыл­шын тілін оқу курсынан өткен ұстаз­дар қосымша үстемақы алуда. Деген­мен, мойын­дауымыз керек әлі де мұға­лім­дердің бі­лімдерін шыңдау үшін көптеген жүйе­­лі жұмыстарды жасауымыз қажет.

– Түсінікті. Енді жазғы сауық­ты­ру лагерлерінің жұмыстары жай­ын­да не айтасыз?

– Ауданда 14102 оқушы бар. 39 мек­тептің 38-де мектеп жанынан ашыл­ған жазғы сауықтыру лагерлері бар. Аз қамтылған отбасынан шыққан 1172 бала лагерге қабылданған. Олар ар­найы ыстық тамақпен қамтамасыз етіл­ген. Со­нымен қатар, оқушылардың  85 пайы­зын сауықтыру лагерімен қам­ту ой­да бар. Аудан сыртында  Әлия Молдағұлова атындағы жазғы сауық­тыру  лагеріне биыл аз қамтылған, көп балалы отбасынан шыққан 200 баланы қамту жоспарлануда. Тағы бір қуантатын жағдай, eduschool.kz онлайн-порталы арқылы бала­ның жағдайы туралы расталған ар­найы анықтаманы тіркеп, өтініш қа­былданған жағдайда лагерге баруға білім бөлімінің араласуынсыз тікелей жолдама беріледі. Дәл осы eduschool.kz онлайн-порталы арқылы мектеп жанындағы шағын орталықтарға да өтініш беруге болады. Ал еdugarden.kz порталы балабақшаға кезекке тұру мәселесі бойынша көмек көрсетеді. Болашақта тегін тамаққа, тасымалға қа­был­дауды ұйымдастырып жатырмыз. Бі­лім бөлімінің кез келген мәселесі жө­нінде ата-аналарға смартфон арқылы жұмыс жүргізу көзделуде. Жаһандану заманындағы цифрлық жүйе бойынша балабақшадағы жағдай мен балаға бері­летін күнделікті ас мәзірін де көріп оты­руға болады. Бұл – білім саласының жет­кен жетістіктерінің бірі.

Қызметкерлер қатаң жазаға тартылады – Бас бармақпен бағалайтын­дай бастамалар екен. Бұрындары балабақша тапшылығы көзге ұрып тұратын. Аталмыш мәселе қанша­лықты шешімін тапты?

– Ауданда 14 шағын ор­талық, 23 балабақша тіркелсе, оның 9-ы жеке меншік мекеме. 3025 бала мек­теп жа­нын­дағы шағын орталыққа ба­рады. Десе де, 871 бала әлі күнге ке­зекте тұр. Оның 750-ге жуығы Құлан ауы­лы­­ның тұрғындары. Құлан ауылында же­­ке меншік балабақшаның көптеп са­лы­­нуына байланысты ата-ана таңдау құқы­­ғына ие болғаны рас. Мәселен, бізде 75 орынға салынған «Азиза» жеке меншік балабақшасы бар. Бірақ ол жерде қазір 30 бала ғана тәрбиеленуде. Себебі, кезекте тұрған ата-ана баласын өздері қалаған балабақшаға бергісі келеді. 

– Аудандық білім бөлімінде сы­бай­лас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл шаралары қай деңгейде жүргізілуде?

– Облыстық сыбайлас жемқорлық­қа қарсы агенттігінің тапсырмасына сай, мектепте оқитын өскелең ұрпақты жемқорлықтан ада болуға үй­рету мақсатында түрлі жұмыстар атқа­ры­луда. Мектептерде «Адал ұрпақ» ерік­тілер клубы бар. Соған сәйкес қал­жың өлеңдер, карикатура, шығарма байқау­лары өтіп тұрады. Барлық мектеп­тер­дің асханаларында «Адалдық дү­кені» орналасқан. Ол жерден оқушы өзіне қажет затты, сатушының бақы­лауынсыз, белгіленген соманы төлеу арқылы ала алады. Осылайша бала ұр­лық жасамау, адал болу сияқты қа­сиет­терді бойына сіңіріп өседі. Сон­дай-ақ, білім беру мекемелерінде заң­сыз ақша жинамау туралы стендтер ілін­ген. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы агент­тік, білім бөлімі басшысы мен мек­теп ди­рек­­торының қолы қойылған бұйрық­ты орын­дамаған жағдайда қызметкер қа­таң жазаға тартылады.

Жеткен жетістік әрбір ұстаздың үлесі  – Ауданның «бас ұстазы» атанғаныңызға 1 жыл болды. Сіз келгелі өзіңіз басқарған салада қандай өзгерістер орын алды?

– Білім саласы өзгеріске толы сала. Ол тек біздің ауданда ғана емес, күллі әлемде секунд санап өсіп жа­тыр. Жаһандану заманында жаңа техно­логия, жаңа білім беру әдісі, жаңа бағыт­тар айналыстағы өзгерістерге ұшы­рап отырады. «Киіміне қарап қар­сы алады, біліміне қарап шығарып сала­ды»,- деген сөз осыған байланысты ай­тылса керек. Мен бұл салада басшы ретінде емес, ұстаз ретінде қызмет етуге ты­рысамын. Себебі, кез келген істі өзің жасап көрмейінше, сол саланың мама­ны болмайынша оны жаныңмен түсіне алмайсың. Сондықтан, былтырғы оқу жылы мен биылғы жылды салыстыру мүмкін емес. Жеткен жетістік, болып жатқан өзгерістер тек басшыға байла­нысты емес. Ол осы салада еңбек етіп жүрген әрбір жанның үлесі. Ал, жетіс­тікке жету үшін бағыт-бағдар беру, оны қолдап, сенім арту – менің тікелей мін­детім. 

– Осы жылы Елбасы тапсыр­ма­сы­мен «Педагог мәртебесі тура­лы» Заң қабылдануы керек болатын. Осы Заң мұғалімдердің мәртебесін қанша­лықты биіктетеді деп ойлайсыз?

– «Педагог» мәртебесін асы­ру тек білім бөлімінде қызмет жасай­тындардың ғана емес, жалпы адам­зат­тың ортақ парызы. Себебі, баланы қалып­тастыратын, ертеңгі күнгі болаша­ғына тікелей әсер ететін бірден бір адам болса, ол-ұстаз.  Кезінде таптау­рынға түсіп, жоғалтып алған мәртебені қайтару оңайға соқпасы анық. Кейде ата-аналар да келіп, жөн-жосықсыз мұғалімнің беделін түсіріп кетеді. Соны­мен қатар, мұғалімдерді көптеген іс-шара­ларға, қоғамдық жұмыстарға себеп­сіз тартатыны тағы бар. Осы жайттарды ескерген Елбасының өзі алдыңғы жылы осы мәселені көтерді. Осыған байланысты біз алдағы уақытта педагог құқықтарын  заң аясында бекіту туралы шешімді күтіп отырмыз. Аталған заң күшіне енсе, «ұстаздар қауымының» қай жұмысты істеуі міндет, қай жұмыс істелмеуі керек екендігі анықталады.

– Ашық әңгімелескені­ңіз­ге көп рахмет! Алдағы атқарар жұмыстарыңызға табыс тілейміз.

 Сұхбаттасқан

Нұрай ЖАЙЛАУБАЙ.

Поделиться ссылкой: